Bạch truật là loài thảo dược xuất xứ từ Trung Hoa, mọc nhiều nhất ở vùng ven núi thuộc huyện Thừa tỉnh Dông Dương rồi vào Việt Nam và được sử dụng rộng rãi để điều trị nhiều loại bệnh, nhất là bệnh viêm đại tràng và rối loạn tiêu hóa.

>>> Danh mục cây thuốc quý Việt Nam đã được đưa vào sách đỏ

Hình ảnh cây Bạch truật

Bạch truật là cây gì?

Bạch truật là loại cây thân rễ to, mọc trên mặt đất, cao khoảng gần 1 mét, sống lâu năm. Cây càng có rễ cứng và chắc, dầu thơm nhẹ, củ rất rắn và chắc.

Thành phần: atractylon, atractylenolid I, II, III, atractylola, eudesmol, vitamin A, chứa hunulene, atractylone, selian, axit palmitic, hinesol, 10E-Atractylentriol, b-Selinene.

Dạng bào chế của bạch truật:

• Phơi khô
• Dạng tươi
• Dạng thuốc sắc
• Dạng bột
• Dạng cao

Tác dụng chữa bệnh của cây Bạch truật

Rễ của loài cây này có vị ngọt lẫn chút đắng, mùi thơm nhè nhẹ có thể sử dụng để chữa chứng táo bón thấp, tiêu chảy, an thai. Đặc biệt, các bac sĩ đông Y còn dùng làm vị thuốc để bổ dưỡng, điều trị bệnh viêm loét dạ dày, gan, khó tiêu, ỉa chảy, viêm ruột, sốt,…Bạch truật cũng có tác dụng tích cực đối với những bệnh nhân bị mắc các triệu chứng ho, ung thư phổi, thận,…

Cách dùng vị thuốc Bạch truật để chữa bệnh:

Liều dùng thông thường từ 6–12g/ngày dạng sắc, nấu cao hoặc pha bột. Ngoài ra, mọi người có thể kết hợp với các loại thảo dược khác để chữa một số bệnh như:

Điều trị viêm dạ dày cấp, mãn tính:                      

Nguyên liệu chuẩn bị:

• Bạch truật: 6g
• Toan táo nhân: 5g
• Trần bì: 4,5g
• Hậu phác: 4,5g
• Cam thảo: 3g
• Gừng: 3g

Cách thực hiện: Cho 600ml nước lọc vào hỗn hợp trên rồi sắc lấy khoảng 300ml và uống 2 lần/ ngày.

Điều trị tiêu hóa, dạ dày

Chuẩn bị:

• Bạch truật 6g
• Chỉ thực 6g

Cách thực hiện:có thể sắc uống hoặc tán bột thành viên; mỗi lần uống 8 viên; uống 2 – 3 lần/ tuần.

Điều trị tiêu chảy, kiết lị mãn tính

Chuẩn bị Bạch truật: 6kg

Cách làm: thái thành các lát mỏng rồi cho vào nồi, đổ ngập nước rồi nấu rồi cô đặc lấy 1 chén nước, phần còn lại nấu dạng cao. Sau đó trộn đều hỗn hợp trên với nửa chén nước với bã cùng ột chút mật ong rồi dùng thường xuyên.

Điều trị bệnh phong thấp, sởi, phát ban: lấy loài cây này tán nhỏ rồi uống cùng với một chén rượu, ngày uống 2 lần.

Điều trị chứng bứt rứt, bồn chồn ở ngực: tán bột rồi pha với nước uống, mỗi lần uống khoảng 4g với nước.

Chữa chứng bệnh hôn mê, cứng miệng: trộn với rượu và uống để toát mồ hôi.

An thai: có thể kết hợp với hoàng cầm, xuyên khung, sa nhân, hoàng kì, thục địa, đương quy, bạch dược, thược dược rồi sắc uống.

Chữa đau răng: sắc lấy nước súc miệng hoặc ngậm cho nhiều ngày cho đến khi hết đau.

Trị các chứng bệnh do khí hư: tán bột hoặc sắc uống cùng hậu lễ và phòng phong 12g.

Bệnh về gan: bạn dùng bạch truật với lượng như sau:

• Xơ gan: 30-60g.
• Viên gan: 15-30g.
• Ung thư gan: 60-100g.

Nám da: lấy khoảng 100g Bạch truật đã làm sạch rồi cho vào ngâm trong bình thủy tinh với giấm khoảng 250 ml rồi dùng tăm bông chấm lên các vết thâm, nám, tàn nhang ngày từ 3 -4 lần. Sử dụng ít nhất là 1 tháng để thấy hiệu quả rõ rệt.

Trắng da: lấy 500g làm sạch xay cùng 1 kg nghệ đen rồi cho vào bình thủy tinh và ngâm với 2 lít rượu gạo. 100 ngày sau thì có thể rót ra rồi dùng bằng cách thoa lên vùng da cần làm trắng. Tông màu da sẽ cải thiện sau 1 tháng.

Liều lượng sử dụng vị thuốc từ Bạch truật có thể khác nhau tùy từng trường hợp cụ thể. Vì vậy hãy hỏi kỹ thầy thuốc trước khi sử dụng.

>>> 4 loại thuốc giải độc gan tốt nhất hiện nay

Tác dụng phụ khi dùng bạch truật

Tưởng như thảo dược tự nhiên sẽ không gây tác dụng phụ nhưng thực tế nó có thê gây ra những triệu chứng không tốt cho sức khỏe như là:

• Khô miệng
• Hơi thở có mùi
• Buồn nôn

Sử dụng Bạch truật cần lưu ý điều gì?

Tương tự như khi dùng thuốc tây, khi dùng Bạch truật bạn cũng cần báo cho bác sĩ nếu:

• Là phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú
• Đang dùng thuốc khác để điều trị bệnh
• Dễ dị ứng với các thành phần nào có trong cây này
• Mắc bất kỳ vấn đề gì về sức khỏe
• Âm hư, khát nước, miệng khô
• Mụn, hen suyễn, đau dạ dày

Lưu ý thêm: không nên kết hợp với phòng phong hay địa du vì những loài cây này dùng cùng lúc không đem lại hiệu quả nhiều mà còn gây khó chịu cho người sử dụng.

Hãy cân nhắc kỹ lưỡng trước khi dùng. Nếu không chắc chắn thì có thể tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ.

Tóm lại Bạch Truật là loài cây đáng quý nhưng chỉ phát huy tác dụng khi dùng đúng bệnh, đúng liều. Bạn đọc xong không được tự ý mua cây này về sắc thuốc dùng mà không theo đơn của bác sĩ. Dù là thuốc Tây hay thuốc Bắc đều cần tuân thủ những gì bác sĩ kê.

Cao đẳng Y tế Hồ Chí Minh tổng hợp