Thuốc Dexamethasone có tác dụng gì? Thuốc được dùng trong những trường hợp nào?. Hãy cùng tìm hiểu thật kỹ về thuốc Dexamethasone trong bài viết được phân tích dưới đây nhé!.
Thuốc Dexamethason là một glucocorticosteroid tổng hợp hầu như không tan trong nước.
Thông tin cơ bản của thuốc
Tên chung quốc tế: Dexamethasone.
Loại thuốc: Glucocorticoid.
Dạng thuốc và hàm lượng:
Cồn ngọt: 0,1 mg/ml.
Viên nén: 0,5 mg, 0,75 mg, 4 mg.
Dung dịch tiêm dexamethason natri phosphat: 4 mg/ml tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp, tiêm vào mô mềm tiêm vào khớp, tiêm vào thương tổn.
Dung dịch tiêm dexamethason natri phosphat 24 mg/ml, chỉ dùng tiêm tĩnh mạch.
Hỗn dịch tiêm dexamethason acetat 8 mg/ml, chỉ dùng tiêm bắp, tiêm vào thương tổn, tiêm vào mô mềm, tiêm vào khớp. Tuyệt đối không tiêm thuốc này vào tĩnh mạch.
Thuốc tra mắt: Thuốc mỡ 0,05%. Dung dịch dexamethason natri phosphat 0,1%.
Thuốc tai, mũi, họng: Dung dịch nhỏ tai 0,1%, dung dịch phun mũi 0,25%.
Thuốc dùng ngoài da: Kem dexamethason natri phosphat 1 mg/1 g. Thuốc phun 10 mg/25 g.
Thuốc Dexamethasone có tác dụng gì?
Dexamethason được biết là fluomethylprednisolon, một glucocorticoid tổng hợp. Tác dụng của Dexamethasone là chống dị ứng, chống viêm và ức chế miễn dịch. Thuốc Dexamethasone hoạt động bằng cách gắn kết vào thụ thể ở tế bào. Dexamethason còn có một số tác dụng trực tiếp chuyển vị vào nhân tế bào và ở đó tác động đến một số gen được dịch mã. Tác dụng đến cân bằng điện giải thì rất ít.
Tác dụng chính của Dexamethason là chống viêm, chống dị ứng
Thuốc Dexamethasone được dùng để chữa nhiều bệnh như:
Phòng nôn và buồn nôn do hóa trị liệu ung thư.
Hen, dị ứng nặng, viêm thanh quản rít
Điều trị sốc do các nguyên nhân như chảy máu, chấn thương, phẫu thuật, hoặc do nhiễm khuẩn
Phổ biến hơn thuốc còn được dùng tại chỗ điều trị triệu chứng nhãn khoa, và ngoài da
Điều trị tại chỗ viêm quanh khớp, viêm mỏm lồi cầu, thoái hóa xương khớp, dùng tiêm trong và quanh khớp ở người bệnh viêm khớp dạng thấp
Điều trị viêm, dị ứng trong một số trường hợp bệnh lý tai mũi họng
Chỉ định
Thuốc Dexamethasone được chỉ định sử dụng trong các trường hợp dưới đây:
Điều trị trạng thái hen, bệnh dị ứng nặng
Dùng phối hợp với các cách điều trị khác trong phù não
Khi cần điều trị tích cực, như, phản ứng sau truyền máu, viêm thanh quản rít.
Liệu pháp không đặc hiệu bằng steroid, trong sốc do nhiều nguyên nhân khác nhau.
Dùng dexamethason trước khi sinh trong chuyển dạ trước kỳ hạn 24 và 34 tuần để thúc đẩy quá trình trưởng thành thai. Quá trình trưởng thành phổi, mạch máu não
Dùng dexamethasone phòng ngừa bằng steroid trong phẫu thuật khi dự trữ glucocorticoid không đủ.
Bệnh Addison được coi là, trừ suy vỏ tuyến thượng thận tiên phát
Ðiều trị tại chỗ: Tiêm trong và quanh khớp ở người bệnh viêm khớp
Dùng dexamethasone bổ trợ trong điều trị viêm màng não phế cầu.
Ngoài ra, thuốc dexamethasone cũng được sử dụng nhiều để ngăn ngừa buồn nôn và nôn do hóa trị liệu ung thư gây ra.
Trường hợp điều trị trường hợp bệnh lý tai mũi họng, nhãn khoa, ngoài da.
Người bệnh viêm khớp dạng thấp, viêm quanh khớp, viêm mỏm lồi cầu thoái hóa xương khớp.
Chống chỉ định
Không dùng thuốc dexamethasone cho những người quá mẫn với dexamethason hoặc các hợp phần khác của thuốc.
Lậu chưa kiểm soát được bằng thuốc kháng khuẩn
Nhiễm nấm toàn thân, nhiễm virus tại chỗ hoặc nhiễm khuẩn lao
Khớp bị hủy hoại nặng.
Liều lượng và cách dùng Dexamethason
Cách dùng thuốc
Dexamethason có thời gian tác dụng dài từ 36 đến 54 giờ cho nên khi dùng liều cách nhật thì không có thời gian để phục hồi tuyến thượng thận giữa các liều.
Liều dùng cần thay đổi tùy theo từng người bệnh, vị trí viêm, mức độ viêm, diện viêm rộng hay hẹp và đáp ứng của người bệnh.
Ngoài ra, đối với chứng suy thượng thận thứ cấp do thuốc có thể xảy ra do ngừng thuốc quá nhanh.
Không được tự ý giảm liều hoặc ngừng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Nên giảm liều từ từ sau nhiều tuần hoặc nhiều tháng tùy thuộc vào thời gian điều trị và tiến triển của bệnh.
Tránh phơi nhiễm với các bệnh sởi, thủy đậu
Để giảm thiểu được các tác dụng phụ nên dùng liều dexamethasone nhỏ nhất
Liều lượng Dexamethason
Liều dexamethasone thay đổi tuỳ từng người bệnh.
Liều dexamethasone dùng cho viêm khớp:
Người lớn dùng dexamethason acetat dạng tiêm. Tiêm trong khớp gối: 2 – 4 mg; khớp nhỏ: 0,8 – 1 mg; bao hoạt dịch: 2 – 3 mg; bao gân: 0,4 – 1 mg; mô mềm: 2 – 6 mg. Cần phải bảo đảm tuyệt đối vô khuẩn.
Có thể tiêm lặp lại cách 3 – 5 ngày/lần hoặc cách nhau 2 – 3 tuần (khớp).
Liều dexamethasone dùng chodị ứng:
Người lớn ngày đầu tiêm bắp dexamethason 4 – 8 mg; ngày thứ 2 và thứ 3 uống dexamethason 3 mg chia làm 2 lần; ngày thứ 4 uống 1 mg chia làm 2 lần; ngày thứ 5 và thứ 6 uống mỗi ngày một liều duy nhất 0,75 mg sau đó ngừng thuốc.
Liều dexamethasone dùng chobệnh phù não:
Người lớn tiêm tĩnh mạch 10 mg dexamethason, tiếp theo tiêm bắp 4 mg, cứ 6 giờ một lần cho tới khi hết triệu chứng phù não. Thường có hiệu quả rõ sau 12 – 14 giờ và có thể giảm liều sau 2 – 4 ngày rồi ngừng hẳn trong thời gian 5 – 7 ngày. Với bệnh nhân có u não không mổ được hoặc tái phát thì liều duy trì là dexamethason 2 mg tiêm bắp hoặc tĩnh mạch, 2 – 3 lần/ngày.
Liều dexamethasone dùng cho trẻ em:
1 – 2 lần/ngày, qua đường uống, tiêm bắp, tĩnh mạch, 6 – 40 microgam/kg.
Sốc do mọi nguyên nhân: Dexamethason 1 – 6 mg/kg tiêm tĩnh mạch 1 lần hoặc 40 mg tiêm tĩnh mạch cách nhau 4 – 6 giờ một lần.
Dự phòng hội chứng suy thở ở trẻ đẻ non: Dexamethason tiêm bắp cho mẹ, ít nhất 24 giờ hoặc sớm hơn trước khi chuyển dạ đẻ sớm
Thận trọng
Phải đặc biệt chú ý và điều trị ở người bệnh nhiễm khuẩn hoặc nghi ngờ nhiễm khuẩn bằng các thuốc kháng khuẩn đặc hiệu.
Dexamethason có thể gây nên những cơn kịch phát và lan rộng nhiễm khuẩn do tác dụng ức chế miễn dịch.
Cần phải theo dõi chặt chẽ và điều trị tích cực các bệnh ở người loãng xương, loạn tâm thần, loét dạ dày tá tràng, mới phẫu thuật ruột, tăng huyết áp, suy tim, suy thận, đái tháo đường.
Nếu cần phải dùng dexamethason cho người iêm màng não nhiễm khuẩn cần phải dùng dexamethason trước khi sử dụng các thuốc kháng khuẩn đặc hiệu. Mục đích nhằm để đề phòng viêm não do phản ứng với các mảnh xác vi khuẩn đã bị thuốc kháng khuẩn hủy diệt.
Không giảm liều quá nhanh vì có thể dẫn tới suy thượng thận cấp, hạ huyết áp và tử vong.
Khi dùng bôi ngoài da trên diện rộng, đặc biệt dùng khi nhỏ mũi thuốc có thể hấp thu với số lượng đủ để gây tác dụng toàn thân.
Thuốc dexamethason cần được dùng dưới sự kê đơn và theo dõi của cán bộ y tế.Nếu nhỏ mắt có chứa dexamethason kéo dài có thể gây tăng áp lực trong mắt và giảm thị lực.
Người bệnh cần tránh uống rượu, hạn chế uống cafein trong thời gian sử dụng thuốc
Để dùng thuốc dexamethason được an toàn liều dùng cần thay đổi tùy theo từng mức độ viêm và đáp ứng của người bệnh. Nên dùng liều dexamethason nhỏ nhất có hiệu quả điều trị để giảm tác dụng không mong muốn của thuốc.
Không được tự ý giảm liều hoặc ngừng thuốc dexamethason mà không được sự chỉ định của bác sĩ.
Cần giảm liều từ từ sau nhiều tuần hoặc nhiều tháng điều trị để hạn chế chứng suy thượng thận thứ cấp do thuốc.
Bạn cần xem kỹ hướng dẫn sử dụng của dexamethason trước khi sử dụng đối với các thuốc dùng tại chỗ tra, nhỏ mắt, mũi, bôi ngoài da.
Phải điều trị bằng các thuốc kháng khuẩn đặc hiệu trước cho nhũng người bệnh nhiễm khuẩn hoặc nghi ngờ nhiễm khuẩn. Bởi vì tác dụng ức chế miễn dịch thì dexamethason có thể gây nên hiện tượng bị lan rộng nhiễm khuẩn.
Cần đặc biệt chú ý đối với người bệnh bị nhiễm khuẩn hoặc nghi ngờ bị nhiễm khuẩn. Do Dexamethason có thể gây nên những cơn kịch phát và lan rộng nhiễm khuẩn.
Cần theo dõi chặt chẽ và điều trị tích cực các bệnh lý đối tượng bị viêm màng não nhiễm khuẩn. Do phản ứng với các vi khuẩn đã bị thuốc kháng khuẩn tiêu diệt.
Thuốc Dexamethason có thể làm giảm trọng lượng nhau thai và cân nặng của thai nhi. Dexamethason cũng có thể gây ức chế tuyến thượng thận ở trẻ sơ sinh nếu chị em dùng thuốc kéo dài.
Dexamethasone đã chứng minh có khả năng bảo vệ chống nguy cơ hội chứng suy hô hấp sơ sinh. Dùng glucocorticoid trước khi sinh non và bệnh loạn sản phổi phế quản do đẻ non rất cần thiết.
Khi mang thai cần hết sức cẩn thận và chỉ được dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ. Cần cân nhắc lợi ích và nguy cơ trên thai nhi rồi mới quyết định dùng dexamethasone. Thuốc Dexamethason có thể được bài tiết vào sữa mẹ. Thuốc có thể gây ra nguy cơ có hại đối với trẻ bú mẹ, cần phải cân nhắc cẩn thận trước khi quyết định dùng.
Các tác dụng phụ có thể xảy ra
Thuốc dexamethason gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm cho người dùng như:
Hạ kali máu, giữ natri và nước gây tăng huyết áp và tình trạng phù nề.
Gây rối loạn điện giải
Teo tuyến thượng thận, teo cơ (hồi phục)
Loãng xương, gãy xương bệnh lý, nứt đốt sống
Hoại tử xương vô khuẩn, loét dạ dày tá tràng.
Hội chứng Cushing, teo tuyến thượng thận
Giảm dung nạp glucid, rối loạn kinh nguyệt.
Ở da gây teo da, ban đỏ, bầm máu, rậm lông.
Thuốc có thể gây tăng cân bất thường.
Ngoài ra, trên thần kinh thuốc gây mất ngủ hoặc sảng khoái.
Một số thuốc chống viêm không steroid (chất ức chế COX-2)
Thuốc chống viêm không steroid (không chọn lọc).
Arbamazepin, ephedrin.
Dẫn chất cumarin chống đông máu.
Cách bảo quản
Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo và thoáng mát. Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng trực tiếp. Nhiệt độ bảo quản dexamethason tốt nhất là < 25ºC.
Để thuốc tránh xa tầm tay của trẻ em
Tránh để thuốc ở những nơi ẩm ướt.
Không được dùng thuốc đã quá hạn sử dụng
Trên đây là những thông tin sử dụng thuốc Dexamethasone hiệu quả. Tuy nhiên đây chỉ là thông tin mang tính tham khảo. Trong thời gian sử dụng thuốc nếu xuất hiện bất kỳ một triệu chứng nào bất thường hãy liên hệ với bác sĩ chuyên môn để được xử trí và hỗ trợ kịp thời.