Thuốc Prednison được chỉ định khi cần đến tác dụng chống viêm và ức chế miễn dịch. Cần lưu ý gì về những tác dụng phụ có thể xảy ra trong quá trình dùng thuốc?.

Hãy cùng giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM tìm hiểu thật kỹ về thuốc Prednison trong bài viết được phân tích dưới đây.

Thành phần

Mỗi viên nén chứa:

Hoạt chất: Prednison 5mg.

Tá dược: Lactose, Tinh bột mì, Avicel, Povidon, Màu Sunset yellow, Magnesi stearat, Natri croscarmellose, Natri lauryl sulfat, Colloidal silicon dioxid vừa đủ 1 viên.

Dược lực học

Prednison là một corticosteroid tuyến thượng thận tổng hợp. Corticosteroid là những chất tự nhiên do tuyến thượng thận sản sinh ra có tác dụng rõ rệt chống viêm, chống dị ứng và ức chế miễn dịch. Các glucocorticoid ức chế hiện tượng này. Ngoài ra Glucocorticoid còn ức chế chức năng của các tế bào lymphô và của các đại thực bào của mô. Tác động đến phản ứng viêm bằng cách làm giảm tổng hợp prostaglandin (do hoạt hoá phospholipase A2), ức chế tổng hợp prostaglandin (do làm tăng nồng độ một số phospholipid màng), giảm lượng enzym để sản sinh prostaglandin (do giảm sự xuất hiện cyclooxygenase ở những tế bào viêm).

Trong một số trường hợp, glucocorticoid làm chết các tế bào lympho –T.

Dược động học

Prednisone hấp thu tốt qua đường tiêu hoá. Prednison chuyển hoá ở gan và những chất chuyển hoá ở gan được bài tiết qua nước tiểu.

Chỉ định

Thuốc Prednison được chỉ định khi cần đến tác dụng chống viêm và ức chế miễn dịch:

• Viêm khớp dạng thấp, lupút ban đỏ toàn thân

• Bệnh sarcoid, hen phế quản

• Một số thể viêm mạch

• Viêm động mạch thái dương và viêm quanh động mạch nút

• Viêm loét đại tràng, thiếu máu tan huyết

• Giảm bạch cầu hạt, và những bệnh dị ứng nặng gồm cả phản vệ.

• Thuốc Prednison được chỉ định đến tác dụng chống viêm và ức chế miễn dịch ung thư như bệnh bạch cầu cấp, u lympho

• Ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt ở giai đoạn cuối.

• Prednison được chỉ định điều trị cho ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt ở giai đoạn cuối.

Thuốc Prednison được chỉ định dùng khi viêm khớp dạng thấp, lupút ban đỏ toàn thân

Một số tác dụng khác của thuốc Prednison không được liệt kê trên nhãn thuốc đã được phê duyệt nhưng bác sĩ có thể chỉ định bạn dùng. Bạn nên sử dụng thuốc Prednison này để điều trị một số bệnh chỉ khi có chỉ định của bác sĩ.

Cách dùng thuốc Prednison hiệu quả

Cách dùng

Thuốc Prednison được bào chế ở dạng viên uống. Người bệnh nên dùng thuốc với một cốc nước với dung tích vừa đủ (khoảng 150 – 250 ml).

Liều dùng

Người bệnh cần phải tuân thủ chính xác theo liều lượng và chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả cũng như an toàn khi dùng thuốc. Liều lượng Prednison dưới đây được dùng cho đối tượng là người lớn.

 Liều lượng Prednison dùng cho kháng viêm hoặc ức chế miễn dịch:

Ban đầu: dùng liều thông thường là 5 – 60 mg/ngày. Được điều chỉnh theo bệnh đang điều trị và đáp ứng của bệnh nhân. Có thể xem xét liệu pháp thay thế trong ngày để điều trị lâu dài.

Liều lượng Prednison dùng cho viêm khớp dạng thấp:

Liều ban đầu: 5 – 10 mg khi đi ngủ có thể điều chỉnh liều theo đáp ứng của bệnh nhân. Trong điều trị cho các trường hợp hoạt động từ trung bình đến nặng bạn hãy dùng viên uống phóng thích đã điều chỉnh. Dựa vào các triệu chứng lâm sàng và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Bệnh nhân có thể giảm liều theo liều tăng 1 mg mỗi 2 – 4 tuần cho đến khi đạt được liều duy trì thích hợp.

Liều lượng Prednison dùng cho các đợt cấp tính trong bệnh đa xơ cứng:

Liều ban đầu: 200 mg/ngày trong 1 tuần. Tiếp theo là 80 mg/ngày trong 1 tháng.

Chống chỉ định

• Không sử dụng Prednison trong trường hợp mẫn cảm với một trong những thành phần của thuốc.

• Không sử dụng Prednison nếu bị nhiễm khuẩn nặng, trừ sốc nhiễm khuẩn và lao màng não.

• Không sử dụng Prednison khi nhiễm trùng da do virus, nấm hoặc lao.

• Đang dùng vaccin virus sống không sử dụng Prednison

Những lưu ý khi dùng thuốc Prednison

Cẩn thận khi dùng thuốc trên các đối tượng sau đây:

• Người bệnh loãng xương

• Trường hợp đái tháo đường, tăng huyết áp, suy tim

• Người mới nối thông (ruột, mạch máu)

• Rối loạn tâm thần, loét dạ dày, loét tá tràng, và trẻ đang lớn.

• Phải dùng thận trọng glucocorticoid toàn thân cho người cao tuổi với liều thấp nhất. Do nguy cơ có những tác dụng không mong muốn và nên dùng trong thời gian ngắn nhất có thể được.

• Cẩn thận khi dùng thuốc trên các đối tượng sốc nhiễm trùng

• Thận trọng khi dùng cho phụ nữ có thai và cho con bú.

• Bệnh sốt rét não.

• Thận trọng khi dùng thuốc cho những đối tượng đã từng bị bệnh lao, các triệu chứng nhiễm trùng huyết có thể được che dấu.

• Khi ngừng thuốc đột ngột sau thời gian dài điều trị khi có stress suy tuyến thượng thận cấp có thể xảy ra.

• Khi dùng thuốc này với liều dùng cao, có thể người bệnh bị ảnh hưởng đến tác dụng của tiêm chủng vaccin.

• Nên thận trọng tình trạng nhiễm trùng hoạt động không được kiểm soát bằng kháng sinh.

• Thận trọng khi dùng thuốc cho trẻ cần tiêm chủng vacxin vì khi dùng liều cao, có thể ảnh hưởng đến tác dụng của tiêm chủng vaccine.

• Thận trọng khi dùng thuốc cho người bị bệnh xen kẽ, chấn thương, căng thẳng hoặc phẫu thuật có thể yêu cầu tăng liều.

• Được biết hoặc nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng.

• Cảnh báo bệnh nhân có nguy cơ phơi nhiễm trong và 3 tháng sau điều trị.

• Bệnh thủy đậu

• Cần cẩn thận khi dùng thuốc khi rối loạn tình cảm nghiêm trọng, rối loạn tâm thần cấp tính hoặc di truyền từ gia đình

• Lưu ý khi dùng prednison trên bệnh nhân bị suy thận, suy gan

• Người bệnh bị nhược cơ, bệnh cơ steroid trước đây, loãng xương cần lưu ý

• Cần cẩn thận khi dùng thuốc khi bị xơ gan, loét dạ dày, viêm túi thừa, viêm loét đại tràng nặng

• Bệnh nhân với một số bệnh lý đặc biệt cần thận trọng khi thủng, áp xe hoặc nhiễm trùng sinh mủ khác.

• Ngoài ra, để giảm thiểu tác dụng phụ nên chú ý dùng cho người có dấu hiệu động kinh, đau nửa đầu, rối loạn chức năng tuyến giáp

• Ức chế tuyến thượng thận, bệnh Cushing.

• Tiểu đường bao gồm tiền sử gia đình

Cần cẩn thận khi dùng thuốc khi bị xơ gan, loét dạ dày

Tác dụng không mong muốn

Những tác dụng không mong muốn khi sử dụng thuốc thường xảy ra nhiều nhất khi dùng prednison liều cao và dài ngày.

Nhiều tác dụng không mong muốn có liên quan đến tác dụng này của glucocorticoid. Prednison ức chế tổng hợp prostaglandin và như vậy làm mất tác dụng của prostaglandin.

Những tác dụng không mong muốn thường xảy ra nhiều nhất

- Thường gặp: Mất ngủ, khó tiêu, rậm lông, thần kinh dễ bị kích động, đái tháo đường, đau khớp, glôcôm, chảy máu cam, đục thủy tinh thể.

- Những tác dụng không mong muốn ít gặp:

• Chóng mặt, cơn co giật, loạn tâm thần, giả u não

• Suy tim xung huyết

• Nhức đầu, thay đổi tâm trạng, mê sảng,

• Ảo giác, sảng khoái.

• Phù, tăng huyết áp.

• Trứng cá, tăng tiết mồ hôi, xuất huyết da (đốm xuất huyết và mảng xuất huyết) teo da, ức chế phản ứng da, tăng sắc tố da.

• Giảm kali huyết, nhiễm kiềm, vô kinh

• Hội chứng dạng Cushing, ức chế trực tuyến yên - thượng thận, chậm tăng trưởng của trẻ em

• Loét dạ dày - tá tràng, buồn nôn, nôn, chướng bụng

• Không dung nạp glucose, giữ natri và nước, tăng glucose huyết.

• Viêm loét thực quản, viêm tụy.

• Yếu cơ, giảm canxi, loãng xương, gãy xương

• Hoại tử vô trùng đầu xương đùi.

- Khác: Phản ứng quá mẫn, apxe vô khuẩn.

Lưu ý nên báo cho bác sĩ những tác dụng không mong muốn gặp phải khi sử dụng thuốc.

Tương tác với các thuốc khác

Prednison là chất gây cảm ứng enzym cytochrom P450, và là cơ chất của enzym P450 CYP 3A. Thuốc Prednison này tác động đến chuyển hóa của ciclosporin, phenobarbital, phenytoin, erythromycin, carbamazepin, ketoconazol, rifampicin.

Những tương tác với thuốc Prednison có thể xảy ra bao gồm:

• Phenytoin, phenobarbital, rifampicin

• Các thuốc lợi tiểu giảm kali huyết có thể làm giảm hiệu lực của prednison.

• Sultoprid và vincamin

• Các thuốc chống đông máu đường uống

• Dẫn xuất digitalin

• Heparin

• Metformin

• Các thuốc loạn nhịp gây xoắn đỉnh như: bepridil, disopyramid, bretylium, solatol và amiodaron

• Isoniazid

• Các muối, oxyd và hydroxyd của Mg, Al, Ca

• Thuốc trị tăng huyết áp

• Interferon alpha và vắc-xin sống giảm hoạt tính

• Phenytoin, phenobarbital, rifampicin

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs)

• Các sulfamid hạ đường huyết

• Thuốc Prednison có thể tương tác với thực phẩm, đồ uống như thức ăn, rượu và thuốc lá có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Vì vậy trước khi dùng thuốc bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.

• Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Hãy trao đổi sớm với bác sĩ biết nếu hiện tại bạn không được khỏe hoặc có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.

• Thuốc Prednison có thể gây tăng glucose huyết, do đó cần dùng liều insulin cao hơn.

• Không nên phối hợp với sultoprid và vincamin

• Lưu ý khi phối hợp các thuốc loạn nhịp gây xoắn đỉnh như bretylium, solatol và amiodaron, bepridil, disopyramid

• Tránh dùng đồng thời prednison với thuốc chống viêm không steroid vì có thể sẽ gây ra dấu hiệu loét dạ dày.

• Lưu ý khi phối hợp các thuốc chống đông máu đường uống; dẫn xuất digitalin; heparin; metformin

• Các thuốc sulfamid hạ đường huyết; isoniazid

• Lưu ý khi phối hợp các muối, oxyd và hydroxyd của Mg, Al và Ca

• Lưu ý khi phối hợp các thuốc trị tăng huyết áp; interferon alpha và vaccin sống giảm hoạt tính.

• Tránh dùng đồng thời prednison với các thuốc lợi tiểu giảm kali huyết có thể làm giảm hiệu lực của prednison.

• Thuốc Prednison có thể gây tăng glucose huyết, do đó cần dùng liều insulin cao hơn.

Cách bảo quản

 Bạn nên để thuốc Prednison tránh xa tầm tay của trẻ em và thú cưng trong nhà.

Bảo quản thuốc Prednison ở nơi khô ráo thoáng mát. Nhiệt độ bảo quản tốt nhất là < 30ºC. Tránh tiếp xúc Prednison trực tiếp với ánh sáng hoặc để thuốc ở những nơi ẩm ướt.

Bên trên bài viết là những thông tin sử dụng thuốc Prednison hiệu quả và an toàn. Tuy nhiên những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, bạn hãy gọi ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện bất kỳ một triệu chứng nào bất thường để có thể được can thiệp đúng lúc nhất.