Dự kiến kỳ thi THPT quốc gia sau năm 2020 có nhiều thay đổi, các chuyên gia cho rằng sẽ có nhiều xáo trộn với phương án thi bằng máy tính"Nhìn lại mùa thi và tuyển sinh 2019" là chủ đề trong khuôn khổ chương trình "Đưa trường học đến thí sinh 2019".

Các chuyên gia khách mời cùng đánh giá, nhận định về mùa thi 2019, về xu hướng chọn nguyện vọng của thí sinh cũng như dự báo những thay đổi trong thi và tuyển sinh sau năm 2020.

Nở rộ xét học bạ và thi năng lực

TS Nguyễn Đức Nghĩa - Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường ĐH, CĐ Việt Nam - cho biết kỳ thi THTP quốc gia 2019 thay đổi thuận lợi hơn cho thí sinh, vai trò coi thi của các trường tăng lên, các thí sinh tự do thi chung các thí sinh THPT. Đề thi ổn định, điểm thi, điểm chuẩn năm 2019 ổn định hơn năm 2018, mức khó của đề thi phù hợp hơn với 1 kỳ thi 2 mục đích. Đây cũng là năm có sự thay đổi trong các phương thức xét tuyển, trong đó có xét tuyển theo thi đánh giá năng lực của các trường ĐH.Cũng như một vài năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) cho phép thí sinh đăng ký không giới hạn nguyện vọng nhưng sau đó các trường lại ra sức chống ảo. Đây là mâu thuẫn giữa các trường ĐH với thí sinh.

Các chuyên gia khách mời trao đổi tại trường quay

Bản thân các trường cũng có nhiều phương thức xét tuyển, có trường đến 6 phương thức, trường ít nhất thì 2 phương thức, như vậy các thí sinh tham gia các phương thức xét tuyển đó nhưng chỉ được trúng tuyển theo học 1 trường duy nhất. Điều này bắt buộc các trường phải ngồi lại với nhau để xem xét, lọc ảo. Ở nhiều phương thức xét tuyển, có những trường tỉ lệ thí sinh nhập học rất thấp, chỉ 20%-30%.Về việc đa dạng phương thức xét tuyển, TS Đặng Thị Ngọc Lan, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Tài chính - Marketing, cho rằng phù hợp với tự chủ tuyển sinh của các trường ĐH.

Ưu tiên xét tuyển dựa trên kết quả học bạ, dùng kết quả học bạ trải qua nhiều học kỳ để đánh giá, còn dựa trên kết quả thi THPT quốc gia thì được đánh giá trong một khoản thời gian ngắn nhất định. Phương thức xét tuyển học bạ càng được các trường ĐH sử dụng nhiều, chứng tỏ các trường ĐH đã bắt đầu tin tưởng vào chất lượng đào tạo của các trường THPT. Nhưng nâng tỉ lệ ưu tiên xét tuyển học bạ ở mức độ nào là trách nhiệm của các trường ĐH. Tuy nhiên, phương thức này tỉ lệ ảo rất lớn vì một học sinh có thể đậu nhiều trường, rất khó để lọc ảo.

Nhìn tổng thể bức tranh tuyển sinh năm 2019, TS Nguyễn Đức Nghĩa cho rằng việc một trường có nhiều phương thức tuyển sinh khác nhau mục đích cũng để bảo đảm đủ chỉ tiêu. Đặc biệt, năm 2019 bùng nổ phương thức các kỳ thi đánh giá năng lực ở các trường ĐH. Việc tổ chức thêm những phương thức xét tuyển khác cũng là cách để các trường ĐH chuẩn bị trước nếu như kỳ thi THPT quốc gia không còn đông thí sinh tham gia nữa từ năm 2021, song điều quan trọng là chất lượng của kỳ thi đánh giá năng lực. Bộ GD-ĐT cần có quy định, quy chuẩn cho việc đánh giá năng lực.

Dự báo nhiều xáo trộn

2020 sẽ là năm thi THPT quốc gia cuối cùng như kỳ thi bắt đầu từ năm 2015, bởi từ năm 2021 đến 2025 sẽ có lộ trình thi mới. Theo đề xuất của Bộ GD- ĐT, học sinh hoàn thành chương trình lớp 12 nếu đáp ứng các quy định của Bộ GD-ĐT sẽ được hiệu trưởng cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT.

TS Nguyễn Đức Nghĩa dự báo số lượng học sinh không tham gia kỳ thi THPT quốc gia đến năm 2021 có thể từ 35% trở lên. Việc tổ chức thi trên giấy như lâu nay hay thi trên máy sẽ tác động đến cách học cách thi của thí sinh, dự kiến đề thi từ năm 2021 sẽ không còn các môn riêng biệt như hiện nay, như lý - hóa - sinh thành bài thi khoa học tự nhiên, sử - địa - giáo dục công dân thành bài thi khoa học xã hội, chỉ còn các bài thi đúng nghĩa thực sự, các câu bị xáo trộn. Các trường ĐH sẽ thay đổi phương thức xét tuyển, phải tổ chức thêm các kỳ thi đánh giá năng lực.

TS Đặng Thị Ngọc Lan băn khoăn việc triển khai thi trên máy. Bà cho rằng nếu triển khai từ năm 2021 thì ngay từ lúc này, Bộ GD-ĐT phải có sự chuẩn bị tốt về hệ thống hạ tầng bao gồm máy móc, phần mềm. Vấn đề bảo mật an toàn đề thi cũng như việc chống tấn công, thâm nhập từ xa cũng phải được quan tâm, nếu không sẽ rủi ro lớn. Ngoài ra còn vấn đề cấp chứng nhận hoàn thành chương trình lớp 12 có nên hay không? Với chứng nhận này, các trường ĐH rõ ràng không dùng mà chỉ có thể học trung cấp. Do vậy, nên làm tốt công tác phân luồng từ sau THCS để các em đi học nghề. Tốn 3 năm học THPT chỉ để lấy chứng nhận quả là lãng phí.